Hamster
Cricetus cricetus
foto's: Ingo Ambt
omgeving
wei van Stierke
Dicht bij de Boomgaard (eerste reservaatsperceel van de Koeheide) werd tijdens een "hamsterinventarisatie" een hamsterburcht ontdekt. Daarmee staat de Koeheide op de erg kleine lijst van plaatsen waar dit vaak onbekende inheemse knaagdiertje voorkomt. In Vlaanderen zijn ze alleen nog te vinden in Bertem-Leefdaal, Heers-Tongeren, Bilzen-Riemst en Hoegaerden. Het beestje is dus hier met uitsterven bedreigd en daarom ook opgenomen in de rode lijst van de zoogdieren. Niet alleen hier maar ook in Oost Europa lopen de aantallen snel terug. De hamster is een typische bewoner van de vruchtbare leembodens
De hamster is een solitair levend knaagdier dat verschillende burchten per jaar maakt. Enkel in de paartijd in april wanneer de winterburchten verlaten worden, leven de koppeltjes samen. De vrouwtjes werpen in speciale burchten gemiddeld een zevental jongen na een dracht van een twintigtal dagen. Dat kunnen ze een keer of drie per jaar doen. Na een week of drie verlaten de jongen samen met de moeder hun burcht. De hamster wordt actief bij het vallen van de avond en leeft van een voor 80% vegetarisch menu maar eet ook slakken en insecten. Er worden grote wintervoorraden aangelegd van graan, noten, aardappelen, fruit, mais,... Het actieterrein beperkt zich tot enkele tientallen meter rond de burcht. Vanaf oktober wordt de winterburcht ingenomen en zal het dier zeer veel slapen en om de 5 à 7 dagen wakker worden om van de voorraden te eten. Een hamster leeft een jaar of vier.
Het is natuurlijk erg bijzonder dat de hamster leeft in de Koeheide maar het heeft ook verstrekkende gevolgen. De hamsterpopulatie is zo bedreigd dat onmiddellijke maatregelen voor het in stand houden van zijn biotoop, met name de heischrale graslanden en natuurlijk akkerlanden, nodig zijn. Dit betekent dat veel overheden en betrokken belangengroepen zich bewust moeten zijn van de ernst van de situatie. Daarom is de beheersovereenkomst voor de Boomgaard zo belangrijk. Aanpalende percelen zullen ook moeten aangekocht kunnen worden om een beheer mogelijk te maken dat voor de hamster gunstig is. Alle belangrijke kleine landschapselementen zoals holle wegen, graften, kleine bosjes en struwelen zijn van levensbelang
En moet het gezegd: betere levensomstandigheden voor de hamster betekent ook betere condities voor die andere bewoners van het natuurlijk akkerlandschap. Hazen, kwartels, patrijzen, grauwe gorzen, geelgorzen, veldleeuwerikken hebben nood aan dergelijke biotopen.
De hamsterwerkgroep van Natuurpunt volgt van nabij de ontwikkeling van de populatie in Bertem. Ook u kan het hamsterproject van de Koeheide steunen door een storting te doen op rekeningnummer van Natuurpunt:
293-0212075-88 met vermeling van het projectnummer: 9419
(vrij naar: De hamster en 'zijn' akker, het beschermen waard! van Saskia Mercelis, Ewoud L'Amiral, en Pieter Abts in Natuur.blad september-oktober 2002)